Die plaag van slaggate in ons paaie – eis vir skadevergoeding.

“If cars are required to be roadworthy, shouldn’t roads be required to be car-worthy?” (So vra ‘n aanlyn meme.)

As jy die slagoffer word van 'n pad wat met slaggate besmet is, staan dit jou vry om die verantwoordelike party vir jou skade te dagvaar. 'n Motoris het onlangs ‘n suksesvolle eis in die hooggeregshof ingedien en deurgevoer vir skadevergoeding van R8,6 miljoen. Die uitspraak bevestig weereens dat diegene wat verantwoordelik is om ons paaie instand te hou, beveel sal word om te betaal as hulle versuim om dit te doen en iemand as gevolg van hul versuim skade ly.

R8,6 miljoen geëis vir 'n ongeluk as gevolg van ‘n slaggat.

• 'n Motoris het 'n slaggat op 'n grondpad getref, hy het beheer verloor oor sy motor en het hierna 'n boom getref. Hy is met erge beserings in die Intensiewe Sorgeenheid opgeneem met geen herinnering van die ongeluk nie. Later het hy ‘n eis vir R8,6 miljoen teen die provinsiale departement van Openbare Werke en Paaie ingedien vir sy vorige en toekomstige mediese uitgawes, sy vorige en toekomstige verlies aan verdienste en algemene skade wat hy as gevolg van die ongeluk gely het en in die toekoms nog gaan ly.
  
  
• In sy saak het hy aangevoer dat die departement se nalatigheid die enigste oorsaak van sy ongeluk was. Hy was 'n versigtige bestuurder wat nie met die betrokke pad vertroud was nie. Aangesien hy geen onafhanklike en persoonlike herinnering van die ongeluk gehad het nie, het die hof staatgemaak op deskundige getuienis dat die voertuig en bande in 'n goeie toestand was en sy spoed waarskynlik ongeveer 80 kilometer per uur was. Dit terwyl die pad talle slaggate gehad het en daar geen tekens aangebring was om bestuurders teen hierdie gevare of spoedbeperkings te waarsku nie. Dit terwyl die pad berug daarvoor was dat ongelukke gereeld daarop gebeur het.
  
  
• Die departement het enige aanspreeklikheid botweg ontken en het aangevoer dat daar geen slaggate in die pad was nie. Die departement het in die alternatief beweer dat die ongeluk uitsluitlik deur die bestuurder se nalatigheid veroorsaak is, alternatiewelik dat hy bydraend nalatig was omdat hy versuim het om behoorlik uitkyk te hou, dat hy teen 'n buitensporige spoed gery het en dat hy versuim het om die ongeluk te vermy, terwyl hy die ongeluk sou kon verhoed het as hy wel ‘n behoorlike uitkyk gehou het.
  
  
• Na aanhoor van die getuienis het die hof op die feite die departement 100% aanspreeklik gehou vir die skade wat nog bewys gaan word of ooreengekom gaan word. Die hof bevind dat die bestuurder (die eiser), bewys het dat die departement 'n sorgsaamheidsplig teenoor hom gehad het, en dat sy beserings die direkte gevolg was van die departement se verbreking van daardie plig. Die departement was onder ‘n regsplig om redelike stappe te neem om skade te voorkom. Die departement was nalatig deur nie die pad te onderhou nie en nie seker te maak dat dit deurlopend in ‘n aanvaarbare en veilige toestand gehou is nie.
  
  
• Die departement kon ook geen bydraende nalatigheid aan die kant van die motorbestuurder bewys nie – die departement was die enigste aanspreeklike party.
  
  

Bestuurders – jou plig om behoorlik uitkyk te hou.

Dit beteken nie dat jy as bestuurder altyd outomaties voertuigskade of skadevergoeding vir die beserings wat deur 'n slaggat veroorsaak is, van die owerheid kan verhaal nie. Soos ons howe dit gestel het: “'n Bestuurder van 'n motorvoertuig is verplig om 'n behoorlike uitkyk te hou. Hy (of sy) moet aandag gee aan wat om hom gebeur; maar die belangrikste van alles, hy moet so ver as moontlik sy oë op die pad hou …”

‘n Bestuurder moet ook basiese veiligheidsmaatreëls nakom. Hy moet bewus wees van die algemene toestand van die pad, hy moet te alle tye 'n behoorlike uitkyk hou (hy moet veral skerp uitkyk wanneer sigbaarheid swak is), hy moet versigtig wees en teen 'n redelike spoed reis, hy moet aandag gee aan padgevaartekens en spoedbeperkings, en die bestuurder moet verseker dat sy voertuig ten alle tye veilig en padwaardig is.

Hierdie is almal belangrike faktore wat 'n hof in ag sal neem as jy 'n regsdispuut wil deurvoer. As die teenparty kan aantoon dat jy nie aan hierdie vereistes voldoen het nie, loop jy die wesenlike risiko dat jou eis nie toegeken gaan word nie, óf dat jou eis ingevolge die beginsels van bydraende nalatigheid verminder en toegedeel sal word.