Afgedank vir ander werksaamhede
Ons is almal vertroud met die term "moonlighting". Dit is die praktyk van werknemers wat hul maandelikse inkomste 'n hupstoot gee met 'n tweede werk of selfs ‘n eie besigheid. Dit is reg deur die geskiedenis 'n kenmerk van werksverhoudinge, maar met die pandemie en met die verskuiwing na die "virtuele ekonomie" (waar onafhanklike kontrakteurs en vryskutters vir korttermyn-opdragte betaal word) het dit dramaties toegeneem. Baie werknemers word gedwing om hul inkomste op hierdie manier aan te vul. Sommige statistieke dui daarop dat byna die helfte van alle werknemers nou 'n tweede bron van inkomste het. Beide werknemers en hul werkgewers moet kennis neem van 'n onlangse Arbeidsappèlhofbeslissing wat die afdanking van 'n werknemer bekragtig het, waar die werknemer versuim het om haar eie besigheid aan haar werkgewer bekend te maak.
Geheime biltongverkope
- 'n Verkoopsagent vir 'n vleisproduktemaatskappy het haar eie "formele besigheid" (met ten minste een voltydse werknemer en vanaf ‘n gehuurde perseel) bedryf, wat biltong oor naweke verkoop het. Sy het hierdie feit van haar werkgewer weerhou. Sy het ook in 'n brief aan haar werkgewer verklaar dat sy geen ander bron van inkomste het nie, afgesien van haar salaris en ‘n onderhoudsbedrag wat sy uit haar egskeiding verkry.
- Sy is skuldig bevind aan oneerlikheid omdat sy versuim het om haar werkgewer van haar eie besigheid in kennis te stel. Sy is gevolglik ontslaan.
- Sy het 'n onbillike ontslagdispuut na die KVBA (Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie) verwys. Uiteindelik is die aangeleentheid deur die Arbeidsappèlhof aangehoor. Hierdie hof het haar afdanking bekragtig en het bevind dat -
- “Sy het versuim om 'n noodsaaklike en belangrike feit aan haar werkgewer bekend te maak, naamlik dat sy haar eie besigheid met die verkoop van vleisprodukte bedryf het, al was dit nie identies aan die vleisprodukte wat haar werkgewer verkoop het nie.”
- “Dat sy wel in staat was om haar pligte teenoor [haar werkgewer] na te kom, het haar saak nie verder bevoordeel nie.”
- Die KVBA se gevolgtrekking dat “werknemers te kwader trou optree as ‘n botsing van belange mag ontstaan, al het dit nie werklike mededinging tot gevolg nie”, was volgens die Hof heeltemal reg beslis.
- “Die werknemer was in haar hoedanigheid as verkoopsverteenwoordiger aangestel in 'n onderneming wat betrokke was by die verkoop van vleisprodukte. As 'n eie onderneming het sy 'n besigheid bedryf wat die verkoop van biltong behels het, naamlik 'n vleisproduk. Sy het versuim om hierdie ooglopend belangrike aktiwiteit aan haar werkgewer te openbaar en het sy klaarblyklik in stryd met haar plig tot goeie trou teenoor haar werkgewer opgetree." (Eie vertaling uit die uitspraak en eie beklemtoning.)
- “Sy het versuim om 'n noodsaaklike en belangrike feit aan haar werkgewer bekend te maak, naamlik dat sy haar eie besigheid met die verkoop van vleisprodukte bedryf het, al was dit nie identies aan die vleisprodukte wat haar werkgewer verkoop het nie.”
'n Nota aan werkgewers...
Vermy enige twyfel in jou werkplek met 'n duidelike, gebalanseerde en regverdige beleid oor die kwessie van werknemers wat ander werksgeleenthede of eie besighede bedryf. Sluit 'n klousule hieroor in jou dienskontrakte in. Professionele advies hieroor is noodsaaklik om enige arbeidsregsgeskille hieroor (verkieslik te vermy of) te hanteer.
En 'n nota aan werknemers ...
Baie werkgewers mag dalk goeie begrip hê as jy eerlik met hulle is oor enige ander werk of besighede waarby jy betrokke wil raak. Dit kan as gevolg van ekonomiese noodsaaklikheid wees of omdat jy 'n begeerte het om iets na te streef waaroor jy passievol is.
Hou skriftelike rekord van julle kommunikasie hieroor; of dit jou werksure gaan benadeel of nie. Jy loop die risiko van ontslag selfs al is daar “geen werklike mededinging” met jou hoofwerk nie, en selfs al word jou werksprestasie nie beïnvloed nie. Dit is die “kwader trou”-element van die geheimhouding van ‘n eie besigheid wat tot jou nadeel sal strek.
Provided by Van Zyl Kruger
© DotNews. All Rights Reserved.