Kan jou 👍 duim-op emoji of e-handtekening 'n ooreenkoms verseël?

“...databoodskappe of elektroniese handtekeninge word nou in ons reg erken as ’n behoorlike basis waarop ’n skriftelike kontrak gesluit kan word. ’n Geldige skriftelike kontrak kan dus elektronies gesluit word.” (Uittreksel uit die Suid-Afrikaanse uitspraak hieronder.)

ECTA (“the Electronic Communications and Transactions Act” oftewel die Wet op Elektroniese Kommunikasie en Transaksies) maak voorsiening dat jy wetlik bindende ooreenkomste suiwer elektronies kan skep – via e-pos, WhatsApp, sosiale media en dies meer.

Dit bring beide risiko en geleenthede mee. Aan die een kant kan jy die gesukkel om alles uit te druk en fisies te laat teken vir baie transaksies uitsny (maar nie vir alle transaksies nie – kry advies in geval van enige onsekerheid hieroor). Onthou om in elk geval bewyse van al die dokumentasie en aanvaarding te hou.

Jy moet wel versigtig wees vir elektroniese instemming!

Aan die ander kant, pasop vir die risiko's! Ons is geneig om meer te fokus op dit waartoe ons instem wanneer ons gedrukte dokumente lees en onderteken. Wanneer alles elektronies is, is dit makliker om besonderhede te verbloem, en om die belangrike inhoud te onderskat. Dit is veral so in 'n sosiale media-omgewing, waar dinge dikwels teen 'n tempo en op ‘n informele trant ontwikkel.

Ons begin ons bespreking met die hooggeregshof wat onlangs bevestig het dat elektroniese handtekeninge in geheel bindend kan wees.

Die elektroniese handtekening wat ‘n party tot 'n transaksie van R1,5 miljoen verbind het.

• 'n Bank het 'n skuldenaar gedagvaar wat 'n kredietooreenkoms elektronies onderteken het om 'n BMW X5-motorvoertuig van R1,5 miljoen te koop.  Na die sluiting van die ooreenkoms en na ontvangs van die voertuig het die skuldenaar versuim om die ooreengekome paaiemente te betaal.

• Die bank eis skadevergoeding en die teruggawe van die voertuig. Die skuldenaar staan die eis teen en ontken dat hy 'n geldige elektroniese kontrak aangegaan het. Hy voer dan aan dat sy swaer/werkgewer die motor in sy naam gekoop het en die ooreenkoms elektronies onderteken het.

• Die bank kon bewyse (insluitend opgeneemde telefoongesprekke tussen die skuldenaar en die bank se oproepsentrum) aanbied om die bewering te staaf dat die elektroniese handtekening wel die skuldenaar s'n was.
  
  
• Die hof bevestig dat "...databoodskappe of elektroniese handtekeninge nou in ons reg erken word as gelykstaande aan 'n behoorlike basis waarop 'n skriftelike kontrak gesluit kan word. 'n Geldige, skriftelike kontrak kan elektronies gesluit word.” Die hof beslis dat die skuldenaar wel die kontrak gesluit het, en dat die bank geregtig was om die kontrak te te kanselleer, om teruggawe van die motor te eis, en om skadevergoeding te eis.

Kan 'n "Duim-op" 👍 emoji jou aan 'n kontrak bind?

'n Hof in Kanada het onlangs internasionale nuus gemaak toe die hof bevind het dat 'n 👍”duim-op” emoji die volle aanvaarding van ‘n aanbod om te koop daarstel. In die proses het die partye 'n geldige kontrak gesluit om vlas teen die ooreengekome koopprys te verkoop.

Die koper in die Kanadese saak het 'n fotobeeld van 'n koopkontrak aan die (voorgestelde) verkoper gestuur, met die boodskap: "Bevestig asseblief vlaskontrak". Die verkoper het met 'n duim-op emoji gereageer 👍. Toe hy gedagvaar is vir die versuim om volgens die kontrak te lewer, het die verkoper beweer dat hy nooit die kontrak aanvaar het nie. Volgens hom het die emoji net beteken dat hy daaroor sou dink. Gegewe die besondere feite van hierdie saak het die hof egter tot die gevolgtrekking gekom dat die emoji inderdaad die verkoper se aanvaarding van die kontrak beteken het. Die verkoper moet aan die koper die bedrag van $82 200,21 Kanadese dollar (dit is byna R1,2 miljoen op datum van skrywe) as skadevergoeding vir kontrakbreuk betaal.

Sou die resultaat dieselfde in 'n Suid-Afrikaanse hof gewees het? Op die oog af lyk dit of ons howe ook so ‘n bevinding sal maak. Mens sal wel uit die spesifieke konteks van die saak duidelikheid moet hê dat die emoji 👍 wel onomwonde beteken het "ek aanvaar dit" en nie dalk "ek het dit so, ek sal terugkom na jou toe met 'n finale antwoord" of iets soortgelyks nie.